کیست تخمدان کیسه هایی حاوی مایع و یا مواد جامد هستند که در زنان سنین مختلف باروری به وجود می آیند. در هر سنی ممکن است ایجاد شود. تخمدان ها در سنین مختلف ممکن است درگیر بیماری های مختلفی شوند. از مهمترین آنها ایجاد کیست های تخمدانی است. در این مقاله به بررسی و درمان کیست های تخمدانی می پردازیم.

کیست تخمدان عملکردی (فانکشنال)

بیشتر کیست های تخمدان “عملکردی” تلقی می شوند. آنها بخشی از چرخه ماهانه هستند.

کیست فولیکولار

تخمدان ها معمولاً هر ماه یک تخمک آزاد می کنند. تخمک در داخل یک کیسه کوچک به نام فولیکول رشد می کند. وقتی تخمک آماده شد، فولیکول باز شده و تخمک آزاد می گردد. اگر کیسه فولیکول باز نشود، کیست فولیکولار ایجاد می گردد. این نوع کیست، از رایج ترین انواع کیست تخمدان است. معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند.

کیست کورپوس لوتئوم

پس از آزاد شدن تخمک، فولیکول خالی معمولاً کوچک می شود و به آماده شدن تخمک بعدی کمک می کند. وقتی سوراخ بسته شود و درون فولیکول، مایع جمع شود، کیستی به نام کورپوس لوتئوم ایجاد می شود که یکی دیگر از انواع کیست تخمدان عملکردی می باشد. این کیست ها معمولا طی چند هفته از بین می روند اما ممکن است در هنگام رشد، خونریزی کنند یا باعث ایجاد درد شوند.

کیست تخمدان غیر عملکردی

کیست تراتوما (درموئید)

این نوع کیست که به کیست های مویی هم معروف هستند حاوی انواع مختلفی از بافت هایی است که در بدن وجود دارند، مانند پوست و مو، دندان و … این کیست ها ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند، اما می توانند در سال های تولید مثل یک زن رشد کنند. در موارد بسیار نادر، برخی تراتوم ها می توانند به سرطان تبدیل شوند.

کیست در موئید تخمدان که بهش کیست مویی نیز گفته می شود. توده‌های خوش‌خیم تخمدان هستند. این نوع کیست ممکن در خانم‌های جوان، از سلول‌های جنینی به وجود اومده باشد و شایع‌ترین توده تخمدانی در زنان جوان هست. کیست درموئید در میان زنان با رده سنی 20 تا 30 سال بیشتر دیده می شود. و معمولا برای تشخیص اون از معاینه های فیزیکی، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI استفاده می شود.

کیست آدنوما

این کیست ها در سطح بیرونی تخمدان شکل می گیرند. آنها می توانند بسیار بزرگ شوند اما معمولاً خوش خیم هستند. کیست آدنوما ویژگی‌های خاصی دارد برای مثال این کیست‌ها بدون درد هستند و در بیشتر موارد شبیه یک غده مشاهده می‌شوند. این کیست‌ها معمولا حدود ۵ سانتی‌متر هستند، اما در برخی موارد بزرگ‌تر هم خواهند شد. کیست آدنوما در برخی موارد ب اندازه ۱۰ سانتی‌متر هم دید شده. غده‌هایی که بزرگ‌تر از حالت عادی شده باشند، ممکن است پاره شوند و مایعات داخل آن به بیرون ریخته شود. در این موارد ممکن است کیست‌های آدنوما خطرساز شوند.

کیست اندومتریوما

کیست اندومتریوما که به آنها کیست شکلاتی هم گفته می شود از دیگر انواع کیست تخمدان می باشد که در نتیجه اندومتریوز ایجاد می شود. اندومتریوز موجود در تخمدان، کیستی به نام اندومتریوما که به کیست شکلاتی معروف هست رو تشکیل میدهد. بافت های اطراف رو تحریک می کند و در نهایت باعث زخمی شدن، چسبندگی و متعاقب آن در مواردی موجب ناباروری می شود.

تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

همچنین تخمدان در بعضی از خانم ها، کیست های کوچکی تولید می کند و باعث ایجاد سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می گردد. این کیست می تواند بارداری را با مشکل مواجه کند. سایر کیست های غیر عملکردی ممکن است در اثر سرطان ایجاد شوند. احتمال اینکه کیست تخمدان در زنان یائسه سرطانی باشد، نسبت به زنان جوان بیشتر است.